Hemen hepimizin projelerimizde sıklıkla Factory Method ve Builder örüntüleri ile sıklıkla karşılaşıyoruz. Zaman zaman da, özellikle belirli bir platforma veya konfigürasyona özgü nesne grubu oluşturmaya ihtiyaç duyulduğu durumlarda Abstract Factory örüntüsünü de kullanıyoruz. Ancak Prototype örüntüsü hakkında aynı şeyi söylemek zor. Özellikle Java ile uğraşan bir yazılımcı olarak bu örüntüyü neredeyse doğrudan hiç implement ettiğimi hatırlamıyorum.
Peki bu neden olabilir diye düşünürken, bunun nedeni ile ilgili birşeyler yakalamak ümidi ile GOF’a geri dönüp bir bakmak istedim. Prototype, kabaca bir nesne üzerinden kopyalama ile yeni nesnelerin oluşturulmasını sağlıyor. Buradaki güzellik nesnelerin oluşturulması sürecinde eğer belirli birtakım adımların da yürütülmesi söz konusu ise, halihazırda oluşturulmuş bir nesneden yeni bir nesnenin klonlanması ile bu adımların uygulanmasına ihtiyaç duyulmadan nesnelerin kolayca yaratılmasıdır. Eğer istenirse, duruma göre dinamik olarak klonlamada kullanılan nesne yani prototipin değiştirilmesi ile üretilen nesnelerin de değiştirilmesi sağlanabilir. İnsan, hemen Java Object sınıfının sağladığı clone metodunu da hatırlayınca bunun Java için çok uygun bir örüntü olduğunu düşünüyor. Ancak Josh Bloch’un Effective Java Programming Language Guide kitabında clone metodu ile ilgili maddeyi okuyan birisi, bu metodu implement etmeden önce en az iki defa düşünmelidir.
Aslında sorunun cevabı yine GOF’un içerisinde bulunuyordu. Sonuçlar kısmında Class bilgisinin normal diğer nesneler gibi bir nesne olarak ele alındığı dillerde, örneğin Java, Class nesnesi kendiliğinden Prototype örüntüsünün yerini almaktaydı. Bu durumda bu örüntü biraz da C++ gibi sınıf bilgisini çalışma zamanına taşımayan dillerin kullanıldığı dillerde daha çok implement ediliyordu. Class sınıfındaki newInstance() metodunu hemen her zaman kullanıyoruz. Bunun yanında RTTI ile herhangi bir sınıfın Constructor nesnelerine erişip bunların newInstance(…) metotları ile default no-arg constructor dışındakilerle de nesnelerin oluşturulması mümkün. İşte size built-in Prototype!