Bir Bulut Olsam…
Sürekli bir dönüşüm içerisinde olan ve hemen hergün yeni yeni teknolojilerin, uygulamaların ve cihazların karşımıza çıktığı bilişim dünyasında son dönemde ortaya çıkan bir yenilik ise “cloud computing” yani Türkçe’deki yaygın kullanımı ile “bulut bilişim”. Şimdiye kadar özel veya kamu kuruluşları, bünyelerindeki bilişim ihtiyaçlarına cevap vermek için sunucu sistemlerini, veritabanlarını, bu sistemleri işletecek ekipman ve donanımı hep kendi bünyelerinde bir araya getirmekle uğraştılar. Devasa IT altyapıları kuruldu ve bu IT altyapılarını işletecek birimler oluşturuldu, kurum organizasyon hiyerarşileri de buna göre düzenlendi. Yüzlerce, binlerce IT personeli bu altyapıları işletmek için kurumlar bünyesinde istihdam edildi ve ediliyor. Kurumların bilişim ihtyaçları ise sürekli olarak artmakta, her zaman daha fazla işlemci gücüne, hafıza ve disk kapasitesine ihtiyaç duyulmaktadır. Her sene pek çok yeni yazılım kurumların bünyesine dahil olmakta, bu sistemlere her geçen gün daha fazla kullanıcı erişmekte, kurumun sahip olduğu veri ve bilgi havuzu da katlanarak büyümektedir. Bu nedenlerle bilişim altyapıları da her zaman bir dönüşüm ve gelişim sürecine tabi olmak durumundadır. Bu doğrultuda kurumların kendi bilişim altyapılarını güncellemek, ayakta tutumak ve işletmek için yaptıkları harcamalar da bütçelerinde sürekli olarak ciddi bir maliyet kalemi oluşturmaktadır.
Bulut mimarisi sayesinde kurumların IT altyapıları ile ilgili olarak toplam sahip olma maliyetlerinin ciddi miktarlarda düşeceği öngörülmektedir. Kurumların halihazırda satın aldıkları sunucular, veritabanı sistemleri için ödedikleri rakamlar, bunların kurulumu ve konfigürasyonu için yaptıkları harcamalar, bu sistemlerin üzerinde koşacak işletim sistemleri ve değişik yazılımların lisans ücretleri, yedekleme, bakım ve güvenlik masrafları, bütün bu sistemleri ayakta tutacak ve işletecek IT personelinin istihdam giderleri düşünüldüğünde, kurumların ihtiyaç duydukları bilişim kaynaklarını ihtiyaçları ölçüsünde satın alabilmeleri büyük ihtimalle çok daha ekonomik olacaktır. Bilişim ihtiyaçları artıkça IT kapasitesinin de hızla artırılması, alınan servislerin artırılmasından ibaret olacaktır.
Peki bulut bilişim nedir? Bulut bilişim işlemci, hafıza, disk gibi kaynakların dinamik olarak ölçeklenebilir ve genelde sanallaştırma teknolojileri yardımı ile İnternet üzerinden servis olarak sunulmasıdır. Bu kavram içerisinde IT altyapısının ve platformunun yanında yazılımların da bir servis olarak sunulması da yer almaktadır. Kullanıcıların standart bir platform üzerinde kendilerine sunulan servisler yardımı ile web tabanlı uygulamalarını geliştirmelerini sağlar. Kullanıcılar bu esnada geliştirdikleri uygulamaların hangi sunuculara kurulduğunu, hangi veritabanını kullandıklarını ve diğer donanım ve altyapı ihtiyaçlarını dikkate almak zorunda değildirler. Geliştirdikleri uygulamaların ihtyaçlarına göre işlemci, hafıza ve disk kullanımlarını ölçeklendirebilmektedirler.
Aslında bulut bilişim kavramı 1960’lara kadar dayanmaktadır. Daha o dönemlerde bilim adamları işlemci gücü, hafıza, dik kapasitesi gibi bilişim kaynaklarının teknik sınırların dışında tamamen ihtiyaçlar bazında servis olarak sunulabileceğini öngörmüşlerdir. Ancak kavramın yaygın biçimde uygulama alanı bulması İnternet’in günlük hayatımızın her anında yer alamaya başladığı 2000’lerin hemen başına denk gelmektedir. Amazon.com’un sahip olduğu IT altyapısındaki verimsiz kullanımı gidermeye yönelik çalışmaları sonucu ortaya çıkardığı bulut mimarisini web servisleri ile dış dünyanın hizmetine sunması bulut bilişimi ön plana çıkarmıştır. Google da benzer bir açılıma giderek sahip olduğu muazzam işlemci gücünü ve IT altyapısını “Google App Engine” vasıtası ile web kullanıcılarına açarak, kullanıcıların geliştirdikleri web uygulamalarını Google altyapısı üzerinde çalıştırmalarına imkan sağlamıştır.
Tabi bütün bu nimetlerin bir külfeti ve negatif yanları da olacaktır. Bulut mimarilerindeki en büyük problem güvenliktir. Kurumların uygulamalarını bulut mimarisi üzerinde kurmaları ve buradan işletmeleri, sahip oldukları verileri burada tutmaları ciddi güvenlik risklerini de beraberinde getirmektedir. Öncelikle kurumlar kendileri için stratejik ve hayati öneme sahip verilerin ve bilgilerin başına bir hal gelmeyeceğinden, yada sahip oldukları gizli ve kritik öneme sahip verilerin rakip kuruluşlara sızdırılmayacağından nasıl emin olacaklardır? Güvenlik ve gizliliğin en temel öncelik olduğu devlet kuruluşları ve askerler için bu sorulara kesin ve net cevaplar vermek gerekmektedir. Ancak bugünün bulut mimarisi uzmanları tam bir güvenliğin şu an için zor olduğu görüşündedirler. Büyük teknolojik dönüşümler ve evrilmeler her zaman için bazı eski iş kollarını ve tanımlarını da ortadan kaldırmaktadır. Bulut bilişim döneminde de kurumların bünyelerindeki IT personellerinde, özellikle IT altyapısı ile uğraşan personel hacminde de ciddi bir daralma söz konusu olabilir. Sistem, veritabanı yöneticileri gibi posizyonlar ileriki dönemlerde cazipliklerini yitirebilirler.
Bulut bilişim bütün dünyada kurumların mevcut IT altyapılarını, geliştirdikleri uygulamaları bu altyapılara uygun hale getirmeyi sorgulamalarına neden olmaktadır. Başta Amerika olmak üzere pek çok özel ve kamu kuruluşunda bulut mimarisine geçiş planlanmaktadır. Amerikan Savunma Bakanlığı ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı yeni IT mimarisine uyum sağlayabilmek için ciddi bir araştırma ve yatırım süreci içine girmişlerdir. Örneğin, Kısa adı DISA olarak bilinen Amerikan Savunma Bilgi Sistemleri Ajansı, RACE adında bir bilişim platformu oluşturmuş ve DoD kullanıcılarının 24 saat zarfında kendi sanal platformlarını İnternet üzerinden kolayca oluşturabilmelerini sağlamıştır. Umarım bizim devlet ve askeri kurumlarımızda benzer girişimleri başlatmakta gecikmezler.
Not: Bu yazı ilk olarak 21 Aralık 2009 tarihinde www.skyturk.net haber sitesinde yayımlanmıştır.